Mô hình nuôi chim cút thương phẩm đã xuất hiện tại Việt Nam từ giữa thế kỷ 20, nhưng trong vài năm trở lại đây loài gia cầm này mới bắt đầu phát triển mạnh mẽ. Chim cút là loài dễ thích nghi, sức đề kháng mạnh, thịt và trứng có giá trị dinh dưỡng cao nên đang trở thành hướng chăn nuôi hiệu quả cho những vùng nông thôn không được thiên nhiên ưu đãi.
Cách nuôi chim cút đẻ trứng
Chuồng nuôi chim cút
Hiện nay, chim cút chủ yếu được nuôi theo mô hình công nghiệp với hệ thống chuồng trại khép kín từ khi nhập giống đến khi xuất bán. Chuồng nuôi chim cút đẻ được chia thành 2 khu vực:
Lồng úm: Đây là khu vực để nuôi chim non, lồng úm có kích thước tùy thuộc vào diện tích trang trại. Tuy nhiên thường nằm ở mức trung bình khoảng 1.5x1x0.5m (dài x rộng x cao) và chân lồng cao 0.5m. Khung lồng làm bằng thép hoặc gỗ và vây bằng lưới thép ô vuông 1x1cm.
Lồng chim lớn: Thiết kế lồng theo kích thước khuyến nghị là 1x2x0.5 (dài x rộng x cao) để nuôi 20 – 25 chim cút mái. Loại lồng này có thể đặt trực tiếp lên nền nhà hoặc đặt trên khung gỗ với độ dốc khoảng 3 độ để trứng lăn ra khi chim đẻ, đáy lồng làm bằng lưới mắt nhỏ đủ để phân lọt qua và chim dễ di chuyển. Nóc lồng làm bằng vật liệu mềm vì chim cút hay nhảy nên dễ bị tổn thương phần đầu.
Chim cút là loài ưa khô ráo nên cần thiết kế chuồng trại tại khu vực thoáng mát, tránh ẩm ướt, không bị gió lùa và có mái che nắng mưa. Ngoài thiết kế lồng như trên thì có thể nuôi chim cút đẻ theo phương pháp quay trên nền, tuy nhiên cách này có nhiều nhược điểm và ít phổ biến nên trong bài viết sẽ không đề cập.
Chọn chim cút giống
Hiện nay có rất nhiều nơi cung cấp chim cút giống nên việc tìm nơi mua khá dễ dàng. Vấn đề nằm ở chỗ lựa chọn con giống tốt. Điều đầu tiên cần lưu ý khi muốn phát triển đàn chim là tránh tình trạng đồng huyết. Chim cút trống và mái cùng dòng phải được tách ra trước khi đưa vào đàn để ghép đôi sinh sản.
Khi chọn chim cút giống thì chỉ nhận những cá thể mạnh khỏe, nhanh nhẹn, không dị tật, lanh lợi và chọn giống vào khoảng 25 – 30 ngày tuổi. Cách chọn chim cút trống và chim cút mái sẽ không giống nhau:
Chọn chim trống: Đối với chim cút thì con trống có kích thước nhỏ hơn con mái, cần chọn cá thể có lông mượt, da nhẵn, đầu nhỏ, mỏ ngắn, cổ dài, có trọng lượng khoảng 70 – 90g khi đủ tuổi sinh sản.
Chim mái: Chọn cút mái có cổ nhỏ, lông mượt, xương chậu rộng, hậu môn đỏ hồng, nở nang, trọng lượng >100g.
Kỹ thuật nuôi chim cút đẻ trứng
Chim cút mái bắt đầu đẻ vào khoảng 60 ngày tuổi và đẻ liên tục cả năm. Tuy nhiên theo kinh nghiệm của các hộ nuôi lâu năm thì chỉ nên cho chim cút phối giống và đẻ trứng khi chim mái được ít nhất 3 tháng tuổi, phối sớm hơn có thể làm suy giảm nhanh chóng chất lượng đàn.
Chim cút khi bắt đầu đẻ có thể cho ra số lượng trứng khoảng 270 – 300 trứng/năm. Mỗi ngày chim mái sẽ đẻ 1 quả trứng nên cần phải cung cấp đủ dinh dưỡng để chim duy trì tần suất sinh sản. Thức ăn có thể trộn theo công thức 2.5 bắp – 1 lúa – 1 cám – 1 bột cá. Mỗi ngày cút trưởng thành ăn khoảng 25g thức ăn và uống khoảng 60ml nước.
Sau khi chọn những cá thể ưu tú để làm giống cho thế hệ tiếp theo thì bà con phải tách những chim cùng dòng ra riêng để tránh bị đồng huyết làm giảm chất lượng thế hệ sau. Đàn cút giống sẽ được nuôi đến 3 tháng tuổi rồi mới bắt đầu ghép cặp phối giống cho chim cút đẻ trứng.
Cách nuôi chim cút con và chim cút thịt
Cách nuôi chim cút mới nở (1-25 ngày tuổi)
Cút non sau khi nở sẽ được thả ngay vào lồng úm và sưởi để duy trì thân nhiệt. Tuần đầu tiên giữ cho lồng úm ở 340C và cứ mỗi tuần giảm 30C cho đến tuần thứ 4. Mật độ úm cũng giảm dần theo thời gian, tuần đầu là 200 con/m2 và mỗi tuần giảm 50 con cho đến tuần thứ 4.
Trong giai đoạn này, chim chưa chủ động tìm nguồn thức ăn và kích thước chim còn nhỏ nên phải đặt máng thức ăn và nước uống phía bên trong chuồng. Bà con có thể trộn hỗn hợp bắp – lúa – cám viên theo tỉ lệ 2-2-1 để làm thức ăn chính. Ngoài ra, chim non rất cần bổ sung các vitamin để tăng cường sức đề kháng, bà con có thể trộn khoáng Premix vào thức ăn hoặc pha vào nước uống.
Máng thức ăn và nước uống được đặt quanh lồng để đảm bảo tất cả cá thể đều có thức ăn. Máng được làm bằng vật liệu dẻo mềm, kích thước 50x5x5cm hoặc ngắn hơn. Mỗi chim non ăn hết khoảng 10 – 15g thức ăn/ngày và uống khoảng 30ml nước.
Cách nuôi chim cút thịt
Từ ngày thứ 25 sau khi nở, những cá thể được dự đoán không có khả năng sinh sản tốt sẽ được tách sang chế độ nuôi thịt. Lúc này chim cút được cho ăn tự do cả ngày đêm để vỗ béo và xuất chuồng khi được 45 ngày tuổi. Mật độ nuôi cút thịt khoảng 60 con/m2
Chế độ dinh dưỡng của cút thịt cần bổ sung tinh bột để tăng trọng nhanh, công thức trộn thức ăn là 4 bắp – 1 lúa – 1 cám. Ngoài ra vẫn phải bổ sung vitamin và khoáng chất cho đàn.
Phòng ngừa bệnh tật trên đàn chim cút
Chim cút là loài có sức đề kháng rất mạnh. Tuy nhiên việc phòng ngừa bệnh cho đàn chim phải được thực hiện đầy đủ và đều đặn. Thường xuyên vệ sinh chuồng trại, giữ cho chuồng nuôi ấm nhưng thoáng. Hạn chế cho đàn tiếp xúc với cá thể chim lạ.
